We zien crypto’s niet als geld
Het zal weinig mensen zijn ontgaan: crypto’s maken een stormachtige ontwikkeling door. Zo'n twee miljoen Nederlanders beleggen er inmiddels in. DNB-experts Vera Lubbersen en Peter Wierts doken diep in alle ontwikkelingen. Een interview over de voor- en nadelen, hoe crypto’s passen in ons geldsysteem, en wat de nieuwe regels voor crypto-aanbieders gaan betekenen.
Wat hebben jullie precies onderzocht?
Peter: ‘We hadden drie hoofdvragen voor ons onderzoek. Ten eerste: kun je crypto’s zien als een vorm van geld? En daarbij, waarom zijn er maar liefst rond de twee miljoen mensen in Nederland die in crypto’s zitten? Als tweede: wat zijn de kansen en de risico’s van crypto’s? Hoe zien wij dat, maar ook hoe zien anderen dat? De cryptosceptici en de crypto-adepten, wat zeggen zij? De derde vraag is: wat vinden we van de nieuwe regelgeving die eraan komt voor aanbieders van crypto’s?’
‘Eén ding is duidelijk: de rol van DNB zal zich uitbreiden de komende jaren. Als basis daarvoor wilden we dit brede onderzoek doen.’
Een van de conclusies van de studie is dat crypto’s geen geld zijn. Hoe zit dat?
Vera: ‘Wij zien crypto’s inderdaad niet als geld. Vanuit de cryptomarkt wordt de verwachting gewekt dat het als geld kan functioneren. Maar in de praktijk doet het dat niet. Crypto’s hebben niet de kenmerken van geld. Belangrijk punt is dat de waarde van de crypto van het ene op het andere moment veel hoger of lager kan zijn, waardoor je nooit goed weet hoeveel een crypto waard is. Die grote koersverschillen maken ook dat je eigenlijk niet op de waarde kunt rekenen als je wil sparen. En sowieso kun je er maar op weinig plekken mee betalen.’
Wat zijn crypto’s dan wel?
Peter: ‘Wij zien ze als een belegging die sterk in waarde kan veranderen. En een belegging die aantrekkelijk is voor twee miljoen Nederlanders. Het is goed om ook mee te nemen waarom crypto’s zo populair zijn: iedereen wil geld verdienen, liefst snel ook. We zitten aan ons scherm gekluisterd in de hoop dat we wat verdienen. En we zijn allemaal bang om de boot te missen. Er wordt een hype gecreëerd, je moet erbij zijn.’
‘Het is heel belangrijk dat het eerlijke verhaal verteld wordt, namelijk dat je er ook een heleboel geld mee kunt verliezen. Wij hopen met onze studie meer inzicht te geven in hoe crypto’s werken, zodat mensen beter kunnen weten waar ze aan beginnen.’
Een duidelijke waarschuwing. Hebben jullie ook positieve boodschappen?
Peter: ‘Zeker. De technologie achter crypto’s is natuurlijk een enorme innovatie. Dat je bijvoorbeeld zonder centrale partij een betaling van A naar B kunt doen, over de hele wereld, dat is interessant. En dat systeem wordt in stand gehouden door computers over de hele wereld. Binnen Nederland hebben we dat misschien niet zo hard nodig. Maar internationaal is betalen een stuk ingewikkelder. Daar kan de technologie nog veel toevoegen, ook omdat je geen mondiale centrale bank hebt.’
Waarom houdt DNB zich bezig met crypto’s?
Vera: ‘Nu crypto’s zo groot aan het worden zijn, vinden wij het belangrijk dat ze goed worden ingebed in ons financiële systeem. Vanuit onze publieke taak willen we daar aan bijdragen en ook onze inzichten hierbij delen. We hebben er vanuit al onze taken bij De Nederlandsche Bank mee te maken: vanuit ons toezicht op aanbieders van crypto’s, vanuit het betalingsverkeer, waarbij we vooral naar de technologie kijken, maar bijvoorbeeld ook vanuit onze economische adviesrol en onze verantwoordelijkheid om financiële risico’s in de samenleving te detecteren. Daarom was het voor ons heel belangrijk om dit rapport te schrijven, om te laten zien wat de kansen en risico’s zijn en ook wat DNB daar wel en niet in kan betekenen.’
Jullie hadden het ook over nieuwe regelgeving. Kunnen jullie daar wat meer over zeggen?
Peter: ‘Het toezicht van DNB op aanbieders van crypto’s is nu nog beperkt. Er is momenteel alleen regelgeving gericht op het tegengaan van witwassen, het financieren van terrorisme met crypto’s en overtredingen van de sanctiewet. Daar houden we ons intensief mee bezig. Maar er zijn bijvoorbeeld nog geen regels die gebruikers van crypto’s beschermen. Door de stormachtige ontwikkeling van de laatste jaren is er internationaal grote overeenstemming gekomen dat de regelgeving nu snel uitgebreid moet worden.’
Vera: ‘De belangrijkste nieuwe regels komen vanuit Europa. De zogenoemde ‘Market in Crypto-Asset Regulation’, afgekort als MiCAR, is wetgeving die beleggers in crypto’s goed gaat helpen. Zo moeten aanbieders van crypto’s veel meer informatie over hun producten geven aan consumenten en moeten ze klachtenprocedures instellen. MiCAR treedt waarschijnlijk in 2024 in werking. We zijn dus druk bezig met de vormgeving van het toezicht. Soms hoor je in de cryptowereld: “wij vallen overal buiten”, maar dat is natuurlijk niet zo, het is alleen een geleidelijk proces om zo’n grote ontwikkeling goed te lezen en zo veilig mogelijk te maken, voor iedereen.’
‘Regelgeving en toezicht zijn dus nog volop in ontwikkeling. Het is goed om te realiseren dat die niet alle risico's zullen wegnemen, en dat iedereen die in crypto’s stapt altijd zelf scherp moet zijn op de risico’s die daarbij komen kijken.’
Wil je graag meer weten over hoe het allemaal in elkaar zit? Lees er alles over in ons rapport Cryptoactiva: evolutie en beleidsrespons.
