Integratie van ESG in de bedrijfsorganisatie; de bedrijfsjurist als onmisbare schakel

De wereldwijde klimaatcrisis heeft geleid tot het besef dat er iets moet veranderen in de manier waarop we consumeren en produceren. Dat actie nodig is om onomkeerbare schade aan mens en milieu te voorkomen is in de afgelopen jaren steeds duidelijker geworden. Door middel van verschillende internationale initiatieven, waaronder het Parijse klimaatakkoord van 20161, wordt geprobeerd het gedrag van mensen en bedrijven te beïnvloeden. Daarnaast worden ondernemingen steeds vaker publiekelijk ter verantwoording geroepen voor hun aandeel in de klimaatverandering en de schade die dit tot gevolg heeft. Ook het rechtsstelsel wordt daarbij ingezet. Een goed voorbeeld hiervan is de zaak die Milieudefensie heeft aangespannen tegen Shell, waarbij de rechtbank heeft geoordeeld dat Shell op grond van ongeschreven zorgvuldigheidsnormen verplicht is om via het concernbeleid van de Shell-groep te zorgen voor CO2-reductie van de Shell-groep, haar toeleveranciers en afnemers.2 Daarnaast heeft Milieudefensie recent aangekondigd actie te zullen ondernemen tegen ING Bank met betrekking tot het klimaatbeleid van de bank. In het buitenland zien bestuurders zich in vergelijkbare zaken zelfs geconfronteerd met persoonlijke aansprakelijkheidsstellingen. Zo heeft de Britse milieurechtenorganisatie ClientEarth in 2023 een juridische procedure tegen de 13 bestuurders van Shell aangespannen.3

In een snel veranderende wereld met tal van onzekerheden is het een steeds grotere uitdaging voor ondernemingen om te navigeren door het complexe landschap van regelgeving en de verschillende belangen die een onderneming moet dienen. Er moet continu een afweging plaatsvinden tussen kansen en risico’s, waarbij transparantie en verantwoording een belangrijke rol spelen. In dit artikel gaan wij kort in op enkele actuele ontwikkelingen op het gebied van ESG wet- en regelgeving en de impact die dit heeft op de rol van de bedrijfsjurist.

ESG

Het begrip ESG (Environmental, Social & Governance) kom je overal tegen. Het omvat het geheel van risico's en beleidsmaatregelen die een onderneming zorgvuldig tegen elkaar moet afwegen bij het nastreven van duurzame lange termijn waardecreatie. Bij Environmental (Milieu) kan gedacht worden aan klimaatverandering, uitstoot van broeikasgassen, energietransitie en biodiversiteit. Social (Sociaal) omvat onder andere mensenrechten, diversiteit en inclusie en arbeidsomstandigheden. Governance gaat onder meer over de bestuursstructuur, transparantie en verantwoording, integriteit, beloningsbeleid en het beheer van risico’s. Het begrip ESG is dynamisch en varieert per sector en onderneming.

[....]